In 2013 werd de nieuwe Drank- en Horeca Wet (DHW) van kracht, opgevolgd door de Tabakswet in 2014 waarbij voor verkoop van alcohol en tabak één leeftijdgrens van 18 jaar werd ingevoerd en werd er afscheid genomen van het verschil in zwak alcoholische en en sterk alcoholische dranken en bijbehorende twee leeftijdsgrenzen van 16 en 18 jaar.
Op 1 Juli 2021 is de nieuwe Alcoholwet in werking getreden, deze wet vervangt de Drank- en Horeca Wet (DHW).
Identiteitsdocument leidend
Volgens artikel 20 van de Alcoholwet en artikel 8 van de Tabaks- en rookwarenwet is het verplicht om als verstrekker van alcoholhoudende drank en/of tabak vast te stellen dat de koper de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt.
Deze vaststelling geschiedt aan de hand van een fysiek identiteitsbewijs (zie artikel 1 van de Wet op identificatieplicht (Wid)).
Deze verplichting komt te vervallen indien de koper een persoon betreft die onmiskenbaar de vereiste leeftijd heeft bereikt (artikel 20, tweede lid, onder b, van de Alcoholwet en artikel 8, tweede lid, van de Tabaks- en rookwarenwet), ook wel vergewisplicht genoemd.
NIX18 en de branche organisaties
Met de nieuwe wetgeving in 2013 lanceerde het Ministerie van Volksgezondheid, welzijn en sport (VWS) in samenspraak met de branche organisaties de campagne NIX18.
Om de vergewisplicht beter uit te kunnen voeren werd de toenmalige slogan “Nog geen 20 jaar laat je legitimatie zien” vervangen door “Jonger dan 25 jaar laat je ID zien”
Dit werd breeduit door tal van branche organisaties waaronder CBL (supermarkten), NSO (tabakszaken), BETA/Bovag (Tankstations), KHN (Horeca) en NOC/NSF (Sport) in samenspraak met VWS gecommuniceerd.
Anno 2023 is deze NIX18 campagne nog steeds actief en mede, door de aankomende wijziging, dat supermarkten per 1 Juli 2024 geen tabak meer mogen verkopen en de slechte naleving in tal van sectoren, waaronder online verkopen, zeer actueel.
Handhaving en naleving
De handhaving van de tabakswet en nieuwe alcoholwet (2021) wordt landelijk uitgevoerd door de NVWA (online verkoop) en lokaal door de gemeentes.
De NVWA zet voor de controles zogenaamde “Mystery Shoppers” in, waarvoor in de alcoholwet een bepaling is opgenomen, dat men 17-jarigen hiervoor mag inzetten.
Zowel de Gemeente als de NVWA hanteren hierbij het three-strikes-out model, inhoudend dat na drie keer een overtreding te hebben gepleegd, men voor een nader vast te stellen periode geen alcohol of tabak mag verkopen.
Daarnaast worden bij overtredingen boetes variërend van €1360 tot €9000 per overtreding gegeven.
Voor de naleving worden er in opdracht van het Ministerie van VWS tweejaarlijkse onderzoeken uitgevoerd, in tal van sectoren, om de naleving van de wetgeving in kaart te brengen.
